Zapalenie pęcherza to bardzo nieprzyjemna dolegliwość, z którą zmaga się wiele kobiet. Panie są szczególnie narażone na ten problem z uwagi na ich anatomię – bliskość odbytu i cewki moczowej niestety sprzyja przenoszeniu bakterii do wnętrza pęcherza. Ten problem nie omija również kobiet w ciąży, warto jednak pamiętać o tym, by w tym szczególnym czasie dbać o siebie i nie podejmować leczenia farmakologicznego na własną rękę. Co warto wiedzieć o zapaleniu w ciąży? Jak przebiega leczenie? Zachęcamy do zapoznania się z artykułem!
Zapalanie pęcherza: kiedy występuje?
O zakażeniu dolnych dróg moczowych mowa wówczas, gdy do pęcherza przedostaną się bakterie (mogą to być również wirusy czy grzyby, jednak one wywołują zapalenia o wiele rzadziej). W normalnym stanie pęcherz pozostaje jałowy, jeśli jednak zaatakują go bakterie, to dochodzi do powstania stanu zapalnego. Niestety, towarzyszą mu bardzo nieprzyjemne objawy. Uczucie parcia na mocz, ból w podbrzuszu, ból podczas mikcji czy krwiomocz to objawy typowe dla zapalenia pęcherza.
Zdarza się tak, że pęcherz wyjaławia się bez leczenia i stan zapalny przechodzi samoistnie. U większości kobiet należy jednak wprowadzić środki farmakologiczne, które pomogą zniwelować drobnoustroje. Warto przy tym podkreślić, że zapalenia pęcherza nigdy nie wolno lekceważyć. Zakażenie dolnych dróg moczowych może wiązać się z powikłaniami, do których zalicza się m.in. ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek, przewlekłe (nawracające) zapalenie dróg moczowych oraz urosepsę. Posocznica moczowa jest szczególnie niebezpieczna i pacjenci, którzy jej doświadczają, muszą być leczeni na oddziale intensywnej terapii. Taki stan wymaga włączenia antybiotykorapii. Podobnie jest w przypadku odmiedniczkowego zapalenia nerek – nieleczone mogłoby doprowadzić do całkowitej niewydolności nerek, a w konsekwencji do konieczności przeprowadzenia przeszczepu.
Zapalenie pęcherza w ciąży – skąd się bierze?
Niestety, ciąża może jeszcze bardziej zwiększać ryzyko rozwoju infekcji bakteryjnej w pęcherzu. Wiąże się to z rozrostem macicy, która zaczyna naciskać na moczowody, przez co może utrudniać przepływ moczu. Niektóre panie w ciąży mogą też skarżyć się na problemy z oddawaniem moczu. To z kolei jest efektem zmniejszonego napięcia mięśni moczowodów i również nie pozostaje bez wpływu na zdrowie. Problemy z oddawaniem moczu sprzyjają rozwojowi stanów zapalnych, dlatego w ciąży należy być szczególnie wyczulonym na wszelkie dolegliwości ze strony pęcherza.
Większość stanów zapalnych jest związanych z przedostaniem się do pęcherza bakterii Escherichia coli, czyli pałeczki okrężnicy. Zdarza się jednak i tak, że do pęcherza może przedostać się bakteria Streptococcus agalactiae, która również przyczynia się do rozwoju zakażenia. Niestety, taka bakteria jest również bardzo niebezpieczna dla płodu i może nawet doprowadzić do poronienia. Przy zakażeniu Streptococcus agalactiae niezbędne jest więc wprowadzenia antybiotykoterapii.
Czynnikami, które mogą sprzyjać rozwojowi zapalenia pęcherza w ciąży jest również glikozuria (czyli obecność glukozy w moczu) oraz upośledzone zagęszczanie moczu.
Warto również podkreślić, że ciąża może sprzyjać opóźnionemu rozpoznaniu zapalenia pęcherza. To dlatego, że sama fizjologia ciąży może wzmagać parcie na mocz. Kobiety, które zmagają się z tą dolegliwością, nie zauważą znaczącej zmiany. Dopiero przy pojawieniu się silnego bólu czy nawet krwiomoczu panie decydują się na wizytę u lekarza. Warto więc uważnie obserwować swój organizm i wykonywać badania moczu nawet przy niewielkich zauważalnych zmianach. Czasem zapalenie pęcherza jest bezobjawowe, ale nie należy go ignorować. Nieleczone również może wiązać się z powikłaniami.
Warto wiedzieć, że nawet 10% ciężarnych doświadcza bezobjawowego zapalenia pęcherza. Z kolei u 2 do 4% pojawiają się typowe objawy zakażenia, czyli ból i uczucie parcia na pęcherz. U około 2% ciężarnych stwierdza się ostre zapalenie odmiedniczkowe nerek.
Leczenie zapalenia pęcherza w ciąży
Należy podkreślić, że leczenie zakażenia dolnych dróg moczowych u ciężarnych powinno ZAWSZE odbywać się pod opieką lekarza specjalisty. Nie zaleca się leczenia na własną rękę, ponieważ może to doprowadzić do rozwoju poważnych powikłań. Zakażenia dolnych dróg moczowych w ciąży są szczególnie niebezpieczne dla kobiet, które zmagają się z cukrzycą ciążową. Niestety, może ona przyspieszać uszkodzenie kłębuszków nerwowych na skutek zapalenia i nawet doprowadzić do niewydolności nerek. Dlatego właśnie tak ważne jest, by z objawami zakażenia natychmiast zgłaszać się do lekarza.
Jak wygląda leczenie? Ciężarnym podaje się zwykle antybiotyk – to zdecydowanie bezpieczniejsza opcja niż ryzykowanie powikłaniami związanymi np. z urosepsą. Nie martw się – istnieją antybiotyki bezpieczne nawet w pierwszym trymestrze ciąży, które ułatwiają zwalczanie stanów zapalnych. Należą do nich m.in. amoksycylina oraz cefaleksyna. W niektórych przypadkach lekarz może także zlecić w pierwszej kolejności leczenie nitrofurantoiną (możesz znać ją jako furaginę), czyli lekiem stosowanym na zapalenia pęcherza nawet bez recepty. Warto jednak wiedzieć, że leczenia nitrofurantoiną nie zaleca się w pierwszym trymestrze ciąży, ponieważ nitrofurany mogą przenikać przez łożysko do krwioobiegu płodu. Również w trzecim trymestrze stosowanie nitrofurantoiny zaleca się tylko w określonych przypadkach, wszelkie kwestie leczenia farmakologicznego powinny być jednak uzgadniane z lekarzem.
Zastosowanie odpowiedniego antybiotyku zwykle pozwala na całkowite wyleczenie zakażenia dolnych dróg moczowych. U kobiet ciężarnych zwykle zaleca się okresowe badanie moczu, które pozwoli skontrolować stan pęcherza moczowego. Przed rozpoczęciem antybiotykoterapii oraz po jej zakończeniu powinno wykonać się posiew, który pozwoli stwierdzić, na jakie antybiotyki zareaguje konkretny szczep bakterii obecny w Twoim pęcherzu.
Jak uchronić się przed zapaleniem pęcherza?
Przede wszystkim warto pamiętać o spożywaniu odpowiedniej ilości płynów. Dwa litry dziennie to podstawa. Nie wolno wstrzymywać moczu – zawsze, gdy poczujesz parcie na pęcherz, powinnaś natychmiast udać się do toalety. Bardzo istotne jest również oddawanie moczu zaraz po zakończonym stosunku. Niestety, seks może zwiększać ryzyko wystąpienia zapalenia pęcherza, dlatego ciężarne powinny być na to szczególnie wyczulone. Przed stosunkiem warto wypić dodatkową szklankę wody, by później móc bez problemu oddać mocz. Wskazane jest również podmycie narządów płciowych przed stosunkiem – dotyczy to zarówno partnerki, jak i partnera.
Warto też zaprzyjaźnić się z żurawiną. Badania pokazują, że związki zawarte w żurawinie uniemożliwiają bakteriom przyczepianie się do pęcherza moczowego. Regularne spożywanie żurawiny jest więc dobrą profilaktyką przeciw zakażeniom dolnych dróg moczowych. Możesz spożywać ją zarówno w tabletkach (w formie suplementu), jak i w formie soku. Jeśli zdecydujesz się na drugą opcję, pamiętaj, by wybrać żurawinę bez cukru. Dobrze jest włączyć do diety produkty bogate w witaminę C – mowa tu na przykład o papryce, pomarańczy czy natce pietruszki. Witamina C zakwasza mocz i tworzy w pęcherzu środowisko nieprzyjazne bakteriom. Zakwaszenie utrudnia im namnażanie się, dzięki czemu łatwiej pozbyć się stanów zapalnych lub w ogóle nie dopuścić do nich.
Dobrze jest też zadbać o wygodną, bawełnianą bieliznę. Unikaj obcisłej bielizny wykonanej ze sztucznych materiałów. Niestety, sprzyjają one rozwojowi infekcji bakteryjnej. Najbezpieczniejszą opcją są zwykłe, niezbyt obcisłe figi bawełniane.
Aby unikać zapaleń pęcherza, ubieraj się odpowiednio do pogody. Babcia miała rację, gdy kazała zakrywać nerki 😉. Pamiętaj o ciepłej bieliźnie i unikaj wychładzania miejsc intymnych. Jeśli chodzisz na basen, pamiętaj, by od razu zdejmować mokry strój kąpielowy i nie siedzieć w nim zbyt długo.
Wskazane jest również zamienienie kąpieli na prysznice. Niestety, długi leżenie w wannie może sprzyjać rozwojowi bakterii. W zamian możesz zastosować ciepłe okłady, które pomogą nieco złagodzić nieprzyjemne dolegliwości.
Podsumowując – zapalenie pęcherza w ciąży jest jak najbardziej do okiełzania i jeśli tylko regularnie konsultujesz się z lekarzem, to naprawdę nie ma czego się obawiać. Zastosowanie bezpiecznej antybiotykoterapii pozwala na wyleczenie zakażenia dolnych dróg moczowych. Warto pamiętać o profilaktyce w ciąży – dbaj o przyjmowanie płynów i nie wstrzymuj moczu. Warto być też wyczulonym na objawy zapalenia pęcherza. Wybierz się do lekarza od razu, gdy wystąpią u Ciebie niepokojące objawy. Im szybciej wdroży się leczenie, tym większa szansa na bezproblemowe pozbycie się zapalenia. Niestety, infekcji nie można ignorować, ponieważ powikłania po niej mogą być naprawdę poważne.