Pierwszy rok życia dziecka mija rodzicom niezwykle szybko. Intensywne są również liczne zmiany w ciele maluszka. Pierwsze dwanaście miesięcy to bardzo ważny czas dla niemowlęcia, które uczy się wielu rzeczy i dopiero zaczyna oswajać się ze światem. Zastanawiasz się, jakie zmiany zachodzą w ciele Twojego maluszka? Nasz artykuł objaśni to szczegółowo!
Pierwszy miesiąc życia dziecka
Zaraz po porodzie dziecko może mieć lekko zniekształconą główkę, a także opuchnięte oczy czy plamki na skórze. To zupełnie normalne! Podczas pierwszego miesiąca dziecko stopniowo będzie nabierać kształtów, a jego skóra stanie się gładka. Nie musisz więc obawiać się obrzęków czy zsinień po porodzie: są zupełnie naturalne i mogą (choć nie muszą!) pojawić się u maluszka na skutek przeciskania się przez kanał rodny. Co więcej, pierwszy miesiąc to też czas, gdy dziecko odczuwa jeszcze działanie hormonów matki, w związku z czym na jego twarzy może pojawić się trądzik. Zwykle jednak znika on samoistnie po kilku tygodniach.
Oczywiście, pierwszy miesiąc życia to nie tylko zmiany w wyglądzie. W tym czasie zauważysz u maluszka wiele charakterystycznych odruchów. Mowa np. o odruchu Rootinga, który polega na tym, że noworodek poszukuje piersi i otwiera usta wtedy, gdy tylko pogładzisz go po policzku. Inne odruchy typowe dla pierwszego miesiąca życia to np. odruch Moro (gwałtowne rozprostowanie rączek i nóżek, a następnie ich podkurczenie) oraz odruch chwytny (mocne ściśnięcie dłoni).
Nieprawdą jest, że dziecko w pierwszym miesiącu tylko „śpi, płacze i je”. Maluszek już od pierwszych dni życia jest w fazie intensywnego rozwoju. Rozpoznaje rodziców i śledzi uważnie ich twarz. Dlatego właśnie warto mówić do dziecka jak najczęściej, uśmiechać się i robić przy tym różne miny – maluszek będzie uważnie Cię obserwował i z czasem podejmie próbę naśladowania.
Duże zmiany dotyczą też układu pokarmowego dziecka. Choć w pierwszym miesiącu życia jest on jeszcze zdecydowanie niedojrzały, to jednak rozwija się intensywnie. Dziecko po miesiącu jest w stanie przyjąć nawet dwudziestokrotnie większą dawkę pokarmu niż w pierwszym dniu życia!
Drugi miesiąc życia dziecka
W drugim miesiącu maluszek zaczyna być bardziej świadomy swojego ciała – zauważa dwie ręce, choć jeszcze nie kontroluje ich w pełni. Nadal przyciąga dużą uwagę do kontaktu z rodzicami – to najczęściej w drugim miesiącu można zaobserwować u maluszka pierwsze świadome uśmiechy. Wszelkie zaczepki i rozmowy rodziców z dzieckiem są więc jak najbardziej mile widziane!
Również w drugim miesiącu dziecko może nieco ustabilizować swój rytm snu. W tym okresie życia maluszka warto zwracać szczególną uwagę na tak zwaną asymetrię dziecka. Polega ona na tym, że dziecko np. patrzące na swoją prawą rękę, może zacząć przenosić ciężar ciała na prawą stronę. Warto uważnie obserwować dziecko i dbać o to, by nie preferowało wyłącznie jednej strony ciała. Dobrze jest wykonywać czynności pielęgnacyjne tak, by obracać maluszka na każdy obok. Polecamy również przystawiać niemowlę do piersi na zmianę – dzięki temu unikniesz przyzwyczajenia tylko do jednej strony.
Drugi miesiąc to nadal czas kształtowania się układu pokarmowego, w związku z czym dziecko może mieć problemy z biegunkami, zaparciami czy kolkami. Wpływ na to ma przede wszystkim bardzo niski poziom kwasu solnego w żołądku. Również napięcie mięśni w przełyku nie jest jeszcze wystarczająco mocne, w związku z czym maluchom często zdarza się ulewać.
W tym okresie dziecko zalicza również ważny skok rozwojowy. Około ósmego tygodnia życia maluch zaczyna lepiej słyszeć i rozpoznawać zapachy oraz smaki. To może przyczyniać się do zwiększenia strachów dziecka, jednak nie martw się – częsty płacz w tym czasie jest zupełnie normalny. Po przejściu skoku dziecko powinno się nieco uspokoić. Mniej więcej od 8-9 tygodnia życia niemowlę zaczyna rozpoznawać ton głosu i zwiększa swoją motorykę. Może to objawiać się na przykład poprzez zabawę rękoma.
Trzeci miesiąc życia dziecka
W trzecim miesiącu znacząco zwiększa się koordynacja ręka-oko. Oznacza to, że maluch nadal chętnie bawi się rękoma, ale dodatkowo może też zacząć sięgać po inne przedmioty. W tym czasie świetnie sprawdzą się więc wszelkie karuzele, do których niemowlę może sięgać ręką. W trzecim miesiącu maluszek zwiększa swoje zainteresowanie otoczeniem. Położony na brzuchu, zacznie też unosić do góry główkę i rozglądać się na boki. Nie wszystkie niemowlęta lubią leżenie na brzuchu, a jeśli jeszcze nie będą w stanie unosić główki, to będą reagować na to złością i płaczem. Warto jednak układać je od czasu do czasu w tej pozycji, by zadbać o wzmocnienie mięśni.
Trzymiesięczny maluszek może też nudzić się pozycją leżącą na spacerze. Weź pod uwagę fakt, że dziecko jest ciekawe otoczenia. Warto więc wziąć je na ręce i opowiedzieć co nieco o miejscu, w którym się znajdujecie.
Jeśli potrzeby dziecka do 3. miesiąca były spełnianie od razu (tj. mama reagowała na płacz od razu), to maluch powinien być nieco spokojniejszy i rzadziej płakać.
W tym okresie możesz zaobserwować u maluszka tzw. głużenie. Dziecię wydaje z siebie różne dźwięki, co oznacza, że aparat mowy zaczyna się rozwijać. Warto powtarzać za nim te dźwięki. Jeśli nie zauważysz u dziecka głużenia na tym etapie, to zalecamy skontaktować się z lekarzem – może to świadczyć o problemach ze słuchem u maluszka.
Czwarty miesiąc życia
Czwarty miesiąc to idealny czas na rozpoczęcie nieco bardziej zaangażowanej zabawy z dzieckiem. Maluch może już świadomie wysuwać rączki do przodu wtedy, gdy zobaczy jakąś zabawkę. Warto więc podsuwać mu różne przedmioty adekwatne do jego wieku. Oczywiście, bez przesady – przebodźcowanie niemowlęcia może szybko doprowadzić do jego płaczu i niezadowolenia. Obecność rodzica wciąż odgrywa kluczową rolę w rozwoju. W 4. miesiącu życia dziecko żywo reaguje na dźwięki z otoczenia – może świadomie odwracać głowę w ich kierunku. Ma też wzmocnioną główkę – gdy leży na plecach, to może trzymać ją stabilnie bez podparcia. Podobnie jest wtedy, gdy ma oparte ciało o Twoje. Czteromiesięczny maluszek jest też w stanie coraz prężniej obracać się z boku na bok, dlatego bądź ostrożna i pamiętaj, by nigdy nie zostawiać go w miejscach, z których mógłby spaść!
Warto podkreślić też znaczący rozwój mięśniowy, do jakiegoś dochodzi mniej więcej po 16. tygodniu życia. W tym okresie da się zauważyć znaczne wzmocnienie mięśni ramion maluszka – dziecko może już energicznie wymachiwać rękoma i rozstawiać je szeroko.
Osoby, które karmią dzieci mlekiem modyfikowanym, czasem rozpoczynają rozszerzanie diety maluszka już od 4. miesiąca życia. Jeśli jednak karmisz piersią, to wstrzymaj się z tym do czasu, aż maluch skończy 6 miesięcy. Takie są zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia.
Piąty miesiąc życia
W piątym miesiącu życia maluch może bez problemu siadać na kolanach u rodziców. Na tym etapie turlanie jest całkowicie normalne – maluch coraz intensywniej przygotowuje się do rozpoczęcia raczkowania (choć nie musi ono pojawić się u każdego dziecka – niektóre pomijają ten etap i przechodzą od razu do chodzenia!). Pięciomiesięczny maluch ma bardzo giętkie ciało, bez problemu więc może włożyć sobie stopę do buzi. Na tym etapie u malucha może też pojawić się pierwszy ząbek. Ząbkowanie to zwykle nieprzyjemny czas dla dziecka – często jest ono rozdrażnione i płaczliwe, a ponadto może mieć lekką gorączkę. Warto obserwować maluszka i reagować w razie potrzeby.
W piątym miesiącu życia dziecko interesuje wszystko: kolory, faktury, dźwięki. Warto więc postawić na zróżnicowane zabawy, które będą angażować poszczególne zmysły na różne sposoby. Na tym etapie możesz zacząć wprowadzać ciekawe książeczki kontrastowe – dziecko nie utrzyma nad nimi długo uwagi, ale zaczniesz je oswajać z taką formą zabawy. Przydatne są też wszelkie książeczki dźwiękonaśladowcze – choć pięciomiesięczne dziecko oczywiście nie będzie naśladować dźwięków, to może robić to za nie rodzic. Wszelkie zabawy słowami są jak najbardziej mile widziane – dziecko będzie oswajać się z nimi i z czasem wykorzysta je podczas nauki mowy.